Hasankeyf (BATMAN)
Hasankeyf Silvan’a 96 km mesafede bulunuyor.
Dünyadaki yaşayan arkeolojik birkaç şehirden biri. Neredeyse 12 bin yıllık bir geçmişe sahip. Şehrin kimler tarafından kurulduğu bilinmiyor. İsmi hısnı (kaya) kehfa (kale)’den geliyor.
Bizans İmparatoru II. Konstantin, topraklarını Sasani saldırılarından korumak için bir kale inşa ettirmiş.
Buranın dikkat çeken ilk özelliği mağara evler. Antik kentin çevresinde yaklaşık olarak 6 bine yakın mağara bulunuyor.
Mağara evler güvenli olmadıkları gerekçesiyle 1970’li yıllarda boşaltılmış. İlçede yaşayanların büyük çoğunluğu buradan “zorunlu olarak” taşınmış.
Rivayete göre bölgeyi ziyaret eden dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, karşısında oldukça kalabalık bir grup görünce şaşırmış. Şaşkınlığının nedeni etrafta hiç evin olmamasıymış. “Bu kadar insan nerede yaşıyor?” diye sorduğunda “mağaralarda” yanıtını almış. “Bu devirde mağarada yaşanır mı?” diyen Cumhurbaşkanı’nın direktifiyle bölgeye konutlar inşa edilmeye başlanmış. Oysa kimsenin böyle bir isteği yokmuş. Hasankeyfliler’in ilk göçleri ve zorunlu eve çıkışı da böyle başlamış. Şimdi ise şehrin Ilısu barajının altında kalmasından dolayı tepelere yapılan Toki’lere göç etmek zorunda kalmışlar.
Ekip olarak yerel rehberden bilgi alıyoruz.
Tarihi yapıların bir kısmı ise 2 km ötede yer alan Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı’na taşınmış.
Tarih boyunca Hasankeyf, Mezopotamya’ya hakim konumu ve içinden geçen Dicle nehri nedeniyle çeşitli kavimlerin paylaşamadığı bir şehir olmuş.
Medler, Persler, Büyük İskender, Romalılar, Bizans, Abbasiler, Selçuklular, Artuklular gibi.
1517’de ise Osmanlı topraklarına katılmış.
Artuklu Köprüsü: Kesin yapılış tarihi bilinmemekle birlikte, köprüdeki taşçı işaretleri ve ayaklardaki kabartma figürlerinden Artuklular’a ait olduğu kabul edilmektedir. Roma dönemine ait köprünün temelleri üzerine Artuklular tarafından tekrar yapılmış. Günümüze ise iki kemer ve ayakları ulaşmış.
Zeynel Bey Türbesi: Türbe, 1462-1482 yılları arasında Hasankeyf’e hakim olan Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’ın Otlukbeli Savaşı’nda ölen oğlu için yaptırılmıştır. Türkistan yöresi anıt mezarlarının etkisi görülen türbe dıştan silindirik içerden sekizgen plandadır. Dış cephede turkuaz renkli tuğla çinilerden oluşan kufi hatlı yazılar bulunur.
Türbe; Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı’na taşınmıştır.
Sultan Süleyman Külliyesi: Minare kaidesindeki kitabeye göre, külliye birimleri Eyyubi Sultanı Süleyman tarafından 1407 yılında yaptırılmıştır. Cami, medrese, imaret, çeşme, han ve türbelerden oluşmaktadır.
Minaresi Kültür Park Alanına taşınmıştır.
Er Rızk Cami: 1409’da Eyyubi sultanı Süleyman tarafından yaptırılmıştır. Kitabenin hemen altında bitkisel süsler içinde Allah’ın 99 ismi yazılıdır. Günümüzde minaresi ve kuzey kısmı kalmıştır. Minarede kufi hatlı yazılar ve damla motifi süslemeler bulunmaktadır.
Minaresi Kültür Park Alanına taşınmıştır.
İmam Abdullah Zaviyesi: Bir höyük üzerinde bulunan zaviye, Hz. Muhammed’in soyundan geldiğine inanılan İmam Abdullah’a ait ve yöre halkı tarafından büyük saygı gösterilen bir türbedir.
Türbe de Yeni Park Alanına taşınmış.
Ve bize müzik ziyafeti veren yöre gençleri..
